De circulaire economie ontstaat als oplossing voor de problemen van de lineaire economie (zie mijn afgelopen blogs). Maar wat is de circulaire economie precies? De afgelopen jaren duikt dit begrip steeds vaker op. We willen gaan van een lineaire lijn van grondstoffen delven, fabriceren, verkopen en weer weggooien naar een cirkel waarin producten en grondstoffen keer op keer gebruikt kunnen worden.

Kringloop van de natuur

De circulaire economie is geïnspireerd op de natuur. Het systeem van de natuur is een kringloop. Met genoeg voedingsstoffen groeit een boom. Die laat zijn blaadjes in de herfst los. Maar in plaats dat dat als afval op een afvalberg belandt, wordt het omgezet in voedingsstoffen voor dieren en planten. Alles wat afsterft, wordt weer gebruikt als input in het systeem. Daar kunnen we als mensen nog veel van leren!

Recycling

Het begrip circulaire economie is een paraplubegrip voor verschillende manieren van kringloopdenken. In de jaren 90 kwam het afval scheiden en recyclen op. Maar men kwam er al snel achter dat dat niet genoeg was. Veel afval kan niet gerecycled worden en wordt verbrand. Er moest ook op andere manieren over recycling nagedacht worden. En inmiddels kennen we de begrippen Hoogwaardig Hergebruik, Upcycling en Downcycling. Kort gezegd:

• Hoogwaardig hergebruik: het product nog een keer gebruiken, zonder het af te breken;
• Recycling: een product afbreken tot grondstof en weer opbouwen tot product (wanneer upcycling en downcycling als andere begrippen worden gezien, valt onder recycling het recyclen met kwaliteitsbehoud);
• Upcycling: een product deels afbreken en weer opbouwen tot een hoogwaardiger gebruik;
• Downcycling: een product afbreken tot grondstof en weer opbouwen tot een laagwaardiger gebruik / met verlies van kwaliteit.
  

Ontwerp

Wanneer de oplossingen alleen aan het einde van de lineaire lijn gezocht worden (afval), komen we er niet. Producten moeten ook anders ontworpen worden. Namelijk zo dat ze minder grondstoffen bevatten, langer mee gaan, te repareren zijn en dat losse onderdelen vervangbaar zijn. Een Modulair Ontwerp. In de bouw is wat dat betreft de term Cradle to Cradle bekender. Met biomimicry, het nabootsen van de natuur, kunnen veel nuttige, nieuwe ontwerpen gemaakt worden. Deze manier van ontwerpen gaat in tegen de Geplande Veroudering waar ik in de vorige blog over schreef: als producten te lang mee gaan, verdient een bedrijf te weinig, omdat de klant niet op tijd terug komt voor een nieuwe. Er zijn dus ook nieuwe verdienmodellen nodig om producten te verkopen die lang mee gaan en repareerbaar zijn. Ideeën daarvoor zijn bijvoorbeeld het bepalen van de Werkelijke Prijs of producten Leasen.

Materiaalgebruik

Naast de veranderingen in ontwerp, is het ook van belang om naar materiaalgebruik te kijken. Een materiaal wat biologisch afbreekbaar is, kan in de kringloop van de natuur mee. En die is veel beter in het omzetten van materialen dan wij zijn. Ook is het fijn om grondstoffen te gebruiken die niet uitputten: Hernieuwbare Grondstoffen. Door elk product een Materialenpaspoort mee te geven, is duidelijk wat er in het product verwerkt zit, zodat grondstoffen hergebruikt kunnen worden.

Duurzame energie

De circulaire economie gaat ook over het afstappen van het gebruik van fossiele bronnen en het overstappen op Duurzame Energie. Van de zon of de wind bijvoorbeeld. Zo gaat de circulaire economie echt een duurzame toekomst tegemoet.

Zoals je ziet, worden er veel termen gebruikt in het circulaire wereldje. En het is goed om er achter te komen wat die nu precies betekenen. Over alle deelbegrippen die ik in deze blog met hoofdletters heb geschreven, gaan de volgende blogs.